@@@وطنم جزین@@@

M.s چیست؟

این بیماری موجب اختلالاتی در کنترل‌کردن عضلات و نیروی عضلانی، بینایی، تعادل، حس و عملکردهای فکری و ذهنی می‌شود. مغز، …

بیماری MS یا Multiple sclerosis یک نوع بیماری مزمن اعصاب است که سیستم عصبی مرکزی را درگیر می‌سازد. درگیری به وی‍ژه در مغز، نخاع و عصب بینایی روی می‌دهد.
این بیماری موجب اختلالاتی در کنترل‌کردن عضلات و نیروی عضلانی، بینایی، تعادل، حس و عملکردهای فکری و ذهنی می‌شود. مغز، نخاع و اعصاب بینایی از طریق الیاف عصبی با یکدیگر در ارتباط هستند.
سلولهای عصبی یک پوشش محافظت‌کننده به نام میلین دارند. میلین یک نوع پروتئین است که الیاف عصبی را می‌پوشاند و از آنها حفاظت می‌کند. بدون میلین، مغز و نخاع نمی‌توانند با بقیه عصبهایی که در بدن وجود دارد ارتباط برقرار کنند.
ممکن است میلین ملتهب شود و یا تخریب گردد. به این فرایند دمیلینه شدن می‌گویند. در M.S سلولهای سیستم ایمنی از طریق عروق خونی وارد مغز، نخاع و یا اعصاب بینایی شده و موجب ایجاد التهاب، دمیلینه شدن و آسیب به عصبها می‌شوند.
در این بیماری در نواحی از عصب به صورت تکه تکه تخریب در میلین روی می‌دهد و به تدریج میلین در سرتاسر مغز و نخاع از بین می‌رود.

علت ایجاد بیماری M.S چیست؟
علت دقیق این بیماری شناخته نشده است اما بسیاری از متخصصان باور دارند که M.S یک بیماری خودایمنی است. به این معنی که دفاع بدن یا سیستم ایمنی، اشتباهاً به بافتهای سالم بدن حمله می‌کند.
در M.S سیستم ایمنی فرد به سیستم عصبی مرکزی، ( مغز و نخاع ) حمله ور می‌شود.
هنوز مشخص نیست که چرا این بیماری در برخی از افراد روی می‌دهد و برخی دیگر به آن مبتلا نمی‌شوند. ممکن است دلایل ژنتیکی مطرح باشند چون به نظر می‌رسد در مواردی بیماری سابقه‌ی خانوادگی دارد.

محلی که فرد در آن بزرگ شده است نیز ممکن است موثر باشد. M.S در افرادی که در مکانهای سردتر و دورتر از استوا بزرگ شده‌اند شایعتر است.
گفته شد که علت دقیق این بیماری شناخته نشده است. اگرچه این بیماری درمان قطعی ندارد اما داروها می‌توانند در بسیاری از افراد تناوب و شدت حملات را کاهش دهند. بیشتر افراد مبتلا چندین دهه زندگی می‌کنند اما برخی افراد در سالهای آینده با سیر پیشرونده‌ی بیماری و ناتوانی مواجه می‌شوند.
M.S در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است فردی در تمام عمر مشکلات کمی‌داشته باشد و فردی شدیداً دچار ناتوانی شود. بیشتر افراد حالتی بین این دو دارند.

معمولا M.S یکی از این چهار حالت را دارد:
1- عود کننده – بهبود یابنده، که طی سالها، علائم به تدریج برطرف می‌شوند و پس از مدتی باز می‌گردند.
2- پیشرونده‌ی ثانویه، که در ابتدا از الگوی قبلی پیروی می‌کند و مدتی بهبودی و مدتی بروز علائم را نشان می‌دهد اما حالت پیشرونده پیدا می‌کند و به سرعت بدتر می‌شود.
3- پیشرونده‌ی اولیه، که سیر بیماری از ابتدا به صورت پیشرونده است و بدتر می‌شود.
4- عود کننده – پیشرونده، که در آن علائم می‌آیند و می‌روند اما آسیبهای عصبی، پیوسته بدتر می‌شوند.
علائم بیماری هرچه که باشد به وسیله‌ی درمان و مراقبت فردی می‌توان کیفیت زندگی را حفظ کرد. اگرچه درمان قطعی این بیماری شناخته‌نشده‌است اما غیر از موارد بسیار نادر، M.S کشنده نیست.

علائم بیماری m.s کدامند؟
علائم بیماری بسته به ناحیه‌ای از مغز و نخاع که دچار آسیب‌دیدگی شده است متفاوت است. همچنین به میزان و شدت آسیب بستگی دارد علائم اولیه شامل این موارد هستند:
اختلالات عضلانی:
ممکن است فرد احساس ضعف و سفتی در عضلات داشته‌باشد.
ممکن است فرد احساس کند که اندامهای او سنگین شده‌اند.
در هنگام راه‌رفتن ممکن است فرد احساس کند که پای او بر روی زمین کشیده می‌‌شود.
ممکن است بیش از حالت معمول اجسام از دست فرد رها شوند و هماهنگی حرکات کاهش یابند.
اختلالات بینایی:
ممکن است دید فرد، تار، محو و مبهم شود.
ممکن است درد کره‌ی چشم وجود داشته باشد و به ویژه با حرکات چشم ایجاد شود.
نابینایی یا دوبینی ممکن است وجود داشته‌باشند.
التهاب عصب بینایی به عنوان یکی از نشانه‌های اولیه‌ی معمول ممکن است وجود داشته‌باشد که موجب از دست رفتن ناگهانی بینایی شده و درد در چشم ایجاد می‌کند.
اختلالات حسی:
ممکن است احساس سوزش، خارش، مور مور شدن یا بی حسی ایجاد شود.
ممکن است نوار فشارنده‌ای بر روی تنه یا اندامها احساس شود و یا اینکه فرد احساس کند که جریان الکتریسیته از طریق اندامها یا پشت بدن به سمت پایین حرکت می‌کند.
اختلالات تعادلی:
ممکن است فرد احساس سبکی در سر یا سرگیجه داشته‌باشد و طوری احساس کند که انگار در حال چرخش است.
با بدتر شدن بیماری ممکن است لرزش و رعشه و درد و سفتی عضلات در هنگام حرکت ایجاد شود. ممکن است مشکلاتی در کنترل ادرار، بلع و تفکر به وجود آید.
m.s می‌تواند به افسردگی نیز منجر شود.
بسیاری از افراد مبتلا به m.s به گرما حساس هستند. هوای گرم، تب، دوش آب داغ و ورزش زیاد می‌توانند موجب تشدید علائم شوند که این وضعیت تا موقعی که بدن خنک شود ادامه خواهد داشت.

m.s بسیار غیر قابل پیش بینی است. ممکن است بدون هیچ هشداری علائم ناگهان بدتر شوند و یا اینکه فرد سالها بدون مشکل باقی بماند.

m.s چگونه تشخیص داده می‌‌شود؟
تشخیص این بیماری همیشه راحت نیست. ممکن است علائم اولیه مبهم باشند. و یا اینکه علائم بر اثر مشکلات دیگری غیر از m.sایجاد شده‌باشند. به همین دلیل تا زمانی که بیماری قطعاً به عنوان m.s تشخیص داده نشده‌است حتی اگر ماهها و سالها طول بکشد نباید از ابتلا به آن اطمینان حاصل کرد.
بیماری هنگامی‌ تشخیص داده می‌شود که پزشک، از بروز حداقل دو حمله اطمینان حاصل کند.
پزشک بیمار را معاینه می‌‌کند و سوالاتی در باره‌ی علائم بیماری می‌پرسد و آزمایشاتی را در خواست می‌‌کند. اغلب اوقات از mri برای تشخیص بیماری استفاده می‌شود زیرا نواحی آسیب دیده‌ای که در اثر حملات m.s ایجاد شده‌اند به وسیله این تصویر برداری قابل مشاهده هستند.

m.s چگونه درمان می‌ شود؟
درمان در سه دوره انجام می‌ گیرد:
* درمان در مر حله‌ی عود بیماری، برای اینکه دوره‌ی آن کوتاهتر و شدت حمله کمتر شود.
* درمان طولانی مدت، برای اینکه تعداد حملات و شدت آنها کاهش یابد. این درمان ممکن است آسیبهای بیماری را کاهش دهد و یا بروز آسیبها را به تاخیر بیندازد.
* درمان برای کنترل علائم ویژه مانند خستگی، افسردگی، مشکلات ادراری، مشکلات جنسی، درد و سفتی عضلات.
ممکن است تصمیم‌گیری برای مصرف داروهایی که پیشرفت بیماری را آهسته می‌کنند، مشکل باشد به ویژه اگر علائم بیماری خفیف باشد افراد تمایلی به مصرف دارو ندارند. چون داروها در همه‌ی افراد موثر نیستند و عوارض جانبی زیادی نیز دارند. اما متخصصان توصیه می‌‌کنند که به محض تشخیص، درمان بهتر است هر چه زودتر شروع شود. چون حتی اگر فرد علامتی نداشته باشد روند آسیب پیشرفت خواهد کرد. در نهایت تصمیم‌گیری درمورد مصرف داروها بر عهده‌ی فرد بیمار و پزشک است.
فیزیوتراپی، کار درمانی و گفتار درمانی می‌تواند به کاهش مشکلات فیزیکی بیمار کمک کنند. فرد بیمار نیز در خانه با رژیم غذایی خوب، ورزش و استراحت مناسب و به کار بردن معقولانه‌ی انرژی خود، می‌تواند به خود کمک کند.
کنار آمدن با شرایط جسمی‌ و روحی که بیماری m.s برای فرد ایجاد می‌‌کند کار ساده‌ای نیست.
اگر فرد احساس ناتوانی و شکست می‌‌کند باید با پزشک مشورت کند. ممکن است فرد دچار افسردگی شده باشد و به درمان نیاز داشته‌باشد.

عضویت در گروه بیماران m.s امکان برقراری ارتباط با سایر بیماران که شرایط مشابهی را تجربه می‌کنند را فراهم می‌کند و بسیار کمک کننده‌است.